NEKAZARITZA EKOLOGIKOA

“Nekazaritza ekologikoa” elikagai begetalak zein animalia-elikagaiak ekoizten dituen nekazaritzako jarduera da. Elikagai freskoak edo eraldatuak izan daitezke, baina haiek lortzeko ez da sintesirako gai kimikorik erabiltzen. Hortaz, ingurumena errespetatzen da eta lurraren emankortasuna gorde, baliabide naturalen erabilera optimizatu egiten baita.

Nekazaritza ekologikoaren helburu nagusiak honako hauek dira: 

 -  Ekosistemetan modu integratuan lan egitea.

 -  Lurren emankortasuna mantentzea eta hobetzea.

 -  Hondakin kimikorik gabeko elikagaiak ekoiztea.

 - Ahalik eta baliabide berriztagarri gehien eta tokian tokiko baliabide 

   gehien erabiltzea.

 -  Sistemaren eta haren ingurunearen dibertsitate genetikoa mantentzea.

 -  Nekazaritzako teknikek eragiten dezaketen kutsadura saihestea.

 -  Nekazariek beren lana modu osasuntsuan egin ahal izan dezatela 

     ahalbidetzea.

Nekazaritza mota honen oinarrian lurraren emankortasuna mantentzea dago; horretarako, konposta edo beste gai batzuk gehitzen zaizkio lur horri.

Horrez gain, besteak beste honako teknika hauek erabiltzen dira: labore-txandaketa, lurzorua lastoarekin edo belar ebakiarekin estaltzea, lekadunak ereitea eta lurrari arroken hautsa gehitzea.

Europar Batasunean, gaur egun, ekologiko, biologiko edo organiko identifikazioa jaso nahi duten nekazaritzako produktuek 2092/91 Erregelamendua bete behar dute. 

Landaketa motak

Landaketa mota erabilienetako bat baratze-maldak edo zapaldak dira,oso praktikoa delako.

Landaketa horretan gutxi gorabehera metro bateko zabalera duten zerrendatan banatzen da lurra; luzera, berriz, nahi dugun bestekoa izan daiteke. Zabalera gehienez ere metro batekoa denez, oso erraza da baratzea zapaldu barik lan egitea eta horrela, alor horretako lurra ez trinkotzea lortzen dugu. Beraz, baratze-malden artean behar besteko pasabidea uztea komeni da.

Zein landaketa mota erabili erabakitzeko honako hauek hartu behar 

dira aintzat: 

  -  Landaketa bakoitza zelan egokitzen zaion inguruneari

  -  Landaketa bakoitzak zein erresistentzia/tolerantzia daukan izurriteen 

     aurrean eta landaketa bakoitzaren errentagarritasun ekonomikoa. 

Ahal den neurrian behintzat, dibertsitate biologikoa gorde behar da: barietate ezberdinak txandakatu edo nahastu behar dira.

Nekazariek ohiko landaketaren bidez lortutako haziak erabil ditzakete;izan ere, oso zaila irizpide ekologikoekin ekoitzitako haziak aurkitzea.

Izurriteen eta gaixotasunen kontrola

Landaketa ekologikoak metodo prebentiboak izan behar ditu oinarri-oinarrian: landareak ondo gara daitezela sustatuko du, eta, beraz, landareok izurrite eta gaixotasunen aurrean duten erresistentzia naturala ere indartuko du. 

Espezie autoktonoak erabili eta landareak egoki ongarrituz gero, landareok erresistenteagoak izatea lortzen da.

Espezie bakarra landatzea saihestu behar da: espezieak dibertsifika­tzen badira, izurriteak agertzea zailduko da. Horretarako, landaketak egoki txandakatu behar dira, eta landareak elkartuz gero, elkartze horiek ahalik 

eta egokienak izan behar dute.

Ongarritu, berriz, modu orekatuan ongarritu behar da, landare sendoak lortzeko, eta eskualde bakoitzari egokitutako landare espezieak erabili behar dira.

Komeni da landare osagarri autoktonoak ere bultzatzea. Hori lortze-ko, heskaiak erabil daitezke edo erabilgarriak izan daitezkeen intsektuak askatu (parasitoak eta/edo harrapariak), esaterako, Aphidius colemani (landare-zorrien harraparia).

Ongarritzea

Nekazaritza ekologikoaren oinarrietako bat nekazaritza mota horretarako erabiliko den lurra ongarritzea da. Ongarria oso praktikoa da nekazariak berak ekoitzitakoa bada: ekoitzitako konposta da ongarritzeko gehien erabiltzen de metodoetako bat.

Nekazaritza ekologikoak ez du landarea zuzenean elikatu nahi, landare horrek lurrarekin osatzen duen multzoa baino; lurraren emankortasuna mantendu edo hobetu nahi da, eta, horretarako, «buztinak eta humusak bat egitea 

eta lurrean dauden mikroorganismoak gara daitezela ahalbidetu behar da».

Ongarritzearen funtsa gai organikoa da. Edozelan ere, beste sistema hau ere erabil daiteke ongarritzeko: 

landare bat landatu eta lurperatzea, alegia, usteltzen denean ongarri bihur dadin.

Horretarako batez ere lekadunak erabiltzen dira. Izan ere, lekadunek bereziki laguntzen dute lurra nitrogenoz aberasten, haien sustraietan bizi diren bakterioei esker. Atmosferan dagoen nitrogenoa finkatzen dute, eta landarea lurperatzen denean nitrogeno hori lurrera igarotzen da ongarri moduan.

Usterik zabalduena beste bat bada ere, lurra estalita mantentzeak lur 

hori kontserbatzen laguntzen du: ura eta elikagaiak hobeto aprobetxatzen 

dira. Horretarako, estalki begetal biziak, mulching­a, etab. erabiliko dira.